DCCXXXIX

Karolus, etc. Notum facimus universis, presentibus pariter et futuris, nos infrascriptas vidisse litteras, quarum tenor sequitur et est talis :

Universis presentes litteras seu presens publicum instrumentum [p. 410] inspecturis et audituris, officialis Malleacensis, commissarius in hac parte à reverendo in Christo patre domino Johanne, Dei et apostolice sedis gratia Malleacensis episcopo, specialiter deputatus, salutem in Domino et fidem indubiam presentibus adhibere. Noveritis quod, delato apud dictum reverendum patrem et arresto ejusdem et in prisionibus suis detento Johanne Allonnelli1, clerico, parrochiano [p. 411] de Fontanis, Malleacensis diocesis, super eo quod eidem impositum fuerat et opponebatur per nonnullos quod dictus delatus scienter, pensatis insidiis, animo deliberato et ex certo, dampnato proposito, inimico totius humani generis suadente, interfecerat dominum Robertum de Grandonia2, presbyterum, tunc receptorem comitatus Pictavie pro domino tunc principe Acquitanie, ac furtive et latenter habuerat, ceperat, rapuerat, secum deportaverat minus juste et indebite de bonis mobilibus dicti deffuncti receptoris usque ad valorem decem mille librarum monnete currentis, aut quod ad premissa facienda, perpetranda et committenda, opem, favorem, consilium, auxilium prebuerat et juvamen. Eciam opponebatur contra ipsum delatum quod ipse minus juste commisit crimen falsi, faciendo et scribendo manu sua propria quoddam protocollum cujusdam littere quictancie per Guillelmum Ferron, clericum, passate domino de Torcio per Guillelmum de Poillé3, valetum, cujusdam littere obligatorie quam dictus delatus [p. 412] habebat contra dictum dominum de Thorcio de sex centum florenis auri4 ; eciam quod opponebatur contra dictum delatum, quod ipse minus juste et indebite quamdam litteram falsam fecerat et scripserat, et consignaverat de et super certis contractibus et convencionibus dudum factis inter Johannem Durablea, clericum, ex parte una, et Johannem Theobaldi5, parrochianum Beate [Marie] de Fontiniaco, ex altera, et in dictis litteris multas clausulas et objectiones viciose et per speciem falsitatis posuerat, ultra materiam contractuum et convencionum hujusmodi, ex quo dictus delatus contraxerat et confecerat et signaverat litteram antedictam in magnum prejudicium dicti Durablea, ob premissa crimen falsi et alias juris penas dampnabiliter incurrendo, sub sigillo venerabilis et discreti viri decani Fontiniaci ; et quod predictus clericus delatus ad premissa facienda consilium prebuerat et juvamen. Dictusque Johannes Allonnea asserens se innocentem et inculpabilem de premissis omnibus et singulis, omnia premissa negavit. Et prout nostro incumbit officio diligenter omnimodam pro viribus super hoc inquirere veritatem, nollentes eciam, prout tenemur, alicui justiciam denegare, sed eidem delato [p. 413] super hoc volentes apperire et facere justiciam, citari mandavimus et fecimus coram nobis per edicta rectores ecclesiarum parrochialium Beate Marie de Fontiniaco, Sancti Martini de Vado, de Fontanis et de Petocia, diocesis Malleacensis, et primo ad diem primam juridicam post festum beati Xisti6 anno quo dicebatur millesimo ccc^mo octuagesimo septimo ; item secundo, anno predicto, ad primam diem juridicam post festum beati Dyonisii ; item tercio et peremptorie, anno predicto, coram nobis, ad diem Jovis post festum Omnium Sanctorum ; iterum quarto perhemptorie, anno predicto, coram nobis, ad diem Lune post festum beate Marie Magdalenes ; iterum quinto perhemptorie ex habundanti, coram nobis, quinto et uno perhemptorio pro omnibus, coram nobis, ad diem terciam juridicam mensis septembris anno quo dicebatur millesimo ccc^mo octuagesimo octavo, nobiles et potentes viros dominum de Thorcio, senescallum Pictavensem, dominum Persevaldum de Culloigne7, castellanum ville et castri Fontiniaci, ac venerabiles viros locumtenentem dicti domini senescalli Pictavensis, Teveninum Gracien8, procuratorem illustrissimi domini domini, ducis Bitturie et Alvernie, comitis Pictavie, Egidium Brechou9, valetum, Petrum Rinsant10, [p. 414] Ramundum Audiart, procuratorem seu substitutum dicti procuratoris, Johannem Coluz, Bretinum Ocquet, Johannem de Foussaio11, servientes dicti domini ducis, Johannem Durablea, clericum, et omnes alios et singulos officiarios brachii secularis et habitatores ville et castri predictorum, et omnes alios et singulos parrochianos et subditos ecclesiarum predictarum, et omnes alios quoscunque publice et in generali, in ecclesiis supradictis, populo ibidem congregato pro divinis audiendis, dicturos, proposituros, denunciaturos vel quicquid dicere, proponere, denunciare vel defferre vellent contra dictum Johannem Allonnea, delatum, in carceribus dicti reverendi patris detentum occasione premissorum, vel ipsum accusare super premissis criminibus seu aliquo eorumdem, si ipsum clericum vellent in aliquo accusari [p. 415] aut se partem facere contra eumdem ; cum insinuatione quod, sive ad dictos dies venirent sive non, nos contra ipsum clericum delatum et cum ipso procederemus via juris, ipsorum citatorum et cujuslibet absentia non obstante. Ad quos quidem dies, aut ad aliquem ipsorum, dicti citati vel eorum aliquis non comparuerunt, nec aliquis alius qui aliquid dicere, proponere, denunciare vellent contra dictum Johannem, delatum, aut ipsum in aliquo accusare, vel se partem facere contra ipsum, et quos citatos non comparentes reputavimus contumasses ; ipsaque die tercia die juris mensis septembris predicti, nobis in audiencia nostra Malleacensi, pro tribunali ad jura reddenda sedentibus, dictos sic citatos et non comparentes, et per nos contumaces reputatos, de dicendo, proponendo, denunciando vel defferendo aliquid de premissis contra dictum Johannem, delatum, vel [ipsum] accusando, aut se contra ipsum partem faciendo de cetero, conclusimus via juris. Et hiis actis, nos officialis Malleacensis predictus, volentes ex nostro mero officio super premissis procedere contra dictum Johannem, delatum, ad rei veritatem sciendum, decrevimus per viam inquisitionis contra ipsum Johannem, delatum, fore procedendum, et eidem articulos dari per venerabilem et discretum virum, Aymericum Radini, clericum, procuratorem dicti domini episcopi et causarum officii curie dicti domini promotoris, et ad dandum eidem Johanni, delato, articulos super premissis et eorum singulis, assigna[vimus] coram nobis diem Jovis post festum beati Andree apostoli anno millesimo ccc^mo octuagesimo octavo, et ad procedendum ulterius, ut jus esset. Qua die adveniente, dictus procurator eidem Johanni, delato, super factis predictis articulos dedit et obtulit, formam que sequitur continentes :

Coram vobis venerabili et circumspecto viro, domino officiali Malleacensi, commissario domini episcopi Malleacensis ad corrigendum et puniendum crimina, excessus, maleficia et delicta quorumcunque clericorum, dicto episcopo [p. 416] subjectorum, delinquentium in diocesi Malleacensi, articulos infrascriptos dat, dicit et in jure ponit et exhibet quos sibi sufficit de eisdem probare intendi, Aymericus Radini, clericus, procurator et nomine procuratorio dicti domini episcopi, promotor causarum officii curie vestre, contra Johannem Allonelli, de Fontanis, clericum, subditum vestrum, apud vos et curiam vestram delatum, et detentum in carceribus episcopalibus Malleaci, in causa inquisitionis officii, quam idem actor, nomine quo supra, fama publica refferente et super ea facta legitima informatione precedente, habet et prosequitur coram vobis contra dictum delatum, per quem ejus medio juramento petit eisdem articulis et singulariter singulis, remoto quolibet advocato, procuratore, notario et instructore, judicialiter respondere.

Et primo quod à xviii. annis ultimo preteritis citra, deffunctus dominus Robertus de Grandonne, presbyter, tunc receptor Pictavie pro domino Eduardo, olim principe Acquittanie et Envaillie, tempore quo vivebat, confidens de legalitate dicti clerici delati, secum tunc piissime conversantis, et ipse delatus una cum pluribus aliis de villa Fontiniaci Comitis apud Vadum de Veluyre, diocesis Malleacensis, insimul personaliter convenerunt.

Item, quod dictus receptor extunc secum habebat et defferebat jocalia et magnas auri et pecuniarum summas pluraque alia bona mobilia, usque ad valorem triginta millium florenorum vel circa, sciente dicto delato antedicto.

Item, quod ipsis receptore et delato ad invicem declaratis et existentibus in dicto loco de Vado, ac eidem delato prius ibidem per dictum receptorem in custodia traditis auri et argenti jocalibus, pecuniis et bonis mobilibus supradictis, in quadam maleta corii albi, idem clericus delatus, de precepto dicti receptoris, ut eum antecederet et preiret, ascendit et intravit secum ducens et habens in quodam vase predicta bona, arepto remige seu navigio, [p. 417] eundo apud Marantum, distantem per duas leucas à dicto loco de Vado.

Item, quod dictus receptor paulo post ipsum delatum versus dictum Marantum iterum secum tulit, in quodam alio vase ingressus, navigans usque ad primum districtum vocatum bouchaut dicte aque.

Item, quod dicto delato tunc existente quasi ad alium inde sequenter, secundum districtum seu bouchaudum ipsius aque, nonnulli malefactores ignoti, cum quibus idem delatus mortem ipsius receptoris antea scienter, ex certo dampnato proposito et deliberato animo, pensatis insidiis, machinaverat, et conspirationem fecerat occidendi ipsum receptorem, favore et nomine dicti delati, latenter insidiis in dicto bouchaudo, minus juste et indebite, de die invaserunt et insultaverunt, et eum percussis12 lanceis, ensibus et gladiis animose irruentes diversis et duris plagis, ictibus et vulneribus impositis contra, eum inhumaniter insevientes vulneraverunt, ipso delato tunc audiente ipsum receptorem clamantem et vociferantem alta voce in dicto vase : « A la mort ! à la mort ! » quasi mortuum, defectum et post paucos dies deffunctum, et sic homicidium perpetrando, ipsis malefactoribus dare terga conantibus et inde fugientibus metu pene, de mense augusti anno quo dictum fuit Domini millesimo ccc^mo octogesimo primo13, sedente in Ecclesia sancta Dei sancte recordationis domino Gregorio papa14, et regnante in regno domino Karolo, quondam Francorum rege.

Item, quod idem delatus, tunc associatus pluribus personis [p. 418] et aliquibus Anglicis, familiaribus dicti receptoris, audito clamore et vociferatione, ad eum licet tute reverti potuisset et audivisset ululantem quemdam magnum canem, quem tunc dictus receptor secum habebat, cum non longe ab eo secum navigaret, rediit et de premissis se senciens culpabilem et suspectum, apud Marantum vie festinans applicuit, ubi statim coram officiariis domini dicti loci de Maranto fecit evocari, interrogari et jurari Johannem de Pratis, utrum sciret quod dictus delatus insultationi et morti dicti receptoris ullatenus consentisset.

Item, quod postea dictus receptor infra triduum, occasione premissorum vulnerationis et plagarum ictus expiravit, et ante et post ejus obitum, dictam maletam corii albi ac in ea existentia omnia aliaque et singula bona supradicta, ad ipsum receptorem spectantia, dictus delatus per se vel alium, ejusdem nomine et mandato, et ipso monente et ratum habente, furtive et latenter secum extunc ubi sibi placuit deportavit seu deportare fecit, usque ad valorem supradictum, et in proprios suos usus convertit, et ea indebite contractando apud se habet et detinet, vel per eum factum ut dolose habeat et detineat, sic furtum et latrocinium committendo, et extunc sententias auctoritate conciliorum provincialium et sinodalium contra tales bona clericorum indebite detinentes generaliter latas dampnabiliter incurrendo.

Item, quod dictus delatus dictum homicidium in persona dicti deffuncti receptoris, presbyteri, dampnabiliter ac perperam et inique per dictos malefactores ignotos in dicto loco acoso fieri, perpetrari et committi fecit, seu ob dolum factum, culpa ipsius delati facta, perpetrata, procurata et commissa extitit, aut ad illum faciendum, procurandum, perpetrandum et committendum idem delatus dedit opem, juvamen, consilium et favorem, anno, mense, ac presidente et regnante tunc quibus supra, sic [p. 419] homicidium perpetrando et excommunicationis sentenciam auctoritate sacri canonis « si quis suadenter dampnabiliter… » incurrendo.

Item, quod dictus delatus dictum homicidium ratum et gratum habuit, tanquam ab ipso gestum ejusque nomine perpetratum, loco, anno, presidente et regnante quibus supra.

Item, dicit et probare intendit dictus actor, nomine quo supra, quod dictus reus aliàs, per se vel per alium ejus nomine et mandato, et ipse monente et ratum habente, promisit reddere et restituere nobili et potenti viro domino Reginaldo de Vivonna, domino de Thors15, unam litteram obligatoriam, facientem mentionem de sex centum denariis auri vocatis Guiennois, de cugno regis Anglie, in quibus idem dominus de Thors dicto reo erat et fuerat obligatus, ad ipsum dominum de Thors et suos quictandum perpetuo de totali summa auri supradicta.

Item, quod dictus reus debebat et tenebatur, et promisit dictam quiptanciam passare in manibus Guillelmi Ferron, jurati et notarii curie illustrissimi principis domini ducis Bitturie et Alvernie, comitis Pictavensis.

Item, quod dictus reus coram dicto notario passavit quiptanciam, [p. 420] seu aliàs se tenuit de dicta summa pro contento.

Item, quod dictus reus, sciens dictum notarium esse simplicem et non cautelosum, volens eum decipere blandis sermonibus, sibi dicit quod ipsemet reus faceret minutam dicte quictancie in bona forma, ad exhonerandum ipsum notarium de labore scripture.

Item, quod dictus notarius, confidens de probitate et legalitate dicti rei, consentiit quod super hoc faceret proto[col]lum, facti sustancia non mutata.

Item, quod dictus reus fecit et scripsit, propria sua manu, protocollum scienter sub dolo et fraudulenter admisit facere mentionem de dicta quictancia in dicto protocollo, cujus tenor sequitur sub hiis verbis :

« Le xx^e jour du moys d’aoust l’an mil ccc. iiii^xx un, monseigneur Regnault de Vivonne, seigneur de Thors, congneut et confessa avoir eu et receu de Guillaume de Poillé, valet, une lettre obligatoire en laquelle estoit contenu que le dit seigneur de Thors estoit tenu et obligié à rendre et paier à Jehan Allonnea six cens deniers d’or, appelez Guyennoys coronnez, du coing du roy d’Angleterre, par certaines causes justes contenues en ladicte obligacion, et la quelle obligacion ledit Guillaume de Poillé avoit promis rendre et bailler au dit sire de Thors, par la foy et serement de son corps, et en avoit donné lettre et obligation soubz le scelle du Chastellet de Paris. Obligeant, etc. Renunçant, etc. Promettant, etc. Et en fu jugé par le juge de la cour du seel establi à Fontenay aus contraus, par Guillaume Ferron, clerc, juré et notaire de la dicte court, presens à ceu Guillaume Rataut16, [p. 421] Pierre Canterea, Jehan Poussart17, le chastellain de Saint Maixent. »

Item, quod postmodum dictus reus de interesse et anno supradictis, ac presidente in Ecclesia sancta Dei et regnante in regno Francie tunc quibus nunc, ipse reus apud Fontiniacum Comitis dictum protocollum eidem notario tradidit, dicens veritatem omnimodam contineri et esse in bona forma et materia ordinatum, undeque notarium requisivit et rogavit quod inde faceret et consignaret litteram ottentiquam, originalis dupplicatam partibus antedictis.

Item, quod dictus notarius, consilio suorum amicorum avisatus, percepit quod dictum prothocollum veritatem non continebat, postquam de dicta quictancia in eo nulla mentio facta erat, et ob hoc cognoscens fraudem et dolum dicti rei, ipse notarius inde litteram non confecit nec signavit.

Item, quod per dictum reum non stetit quin dictus notarius inde litteram consignasset, ut efficacem seu utiliorem obligationem dictus reus haberet erga dictum dominum de Thorcio de dicta summa, inde litteram ab ipso notario signari [faciendo], quodque non erat intentio ipsius rei quod [p. 422] dictus dominus de Thorcio de dicta auri summa quictus esset, sic fraudem et dolum dampnabiliter committendo et nittendo dolose decipere notarium antedictum.

Item, quod premissa omnia et singula supradicta sunt vera, publica, notoria et manifesta.

Item, quod ea dictus delatus aliàs pluries confessus fuit competenter esse vera.

Item, quod de et super premissis omnibus et singulis contra ipsum delatum labor[abat] et laborat in parrochiis Sancti Martini de Vado, de Fontiniaco, de Fontanis et locis circumvicinis publica vox et fama, et communis oppinio credulitatis et assercio plurimorum.

Item, quod de et super premissis omnibus et singulis fuit et est dictus delatus, apud bonos et graves, in parrochiis et locis supradictis palam, publice, manifeste et notorie diffamatus.

Item, dicit et probare intendit dictus actor, nomine quo supra, quod dictus clericus delatus jam diu fuit et est creatus notarius et juratus curie venerabilis viri decani Fontiniaci Comitis, judicis inferioris vestri.

Item, quod quando dictus reus fuit creatus notarius et juratus curie dicti decanatus, ipse reus inter cetera corporaliter prestitit juramentum, in manibus illius decani, recipiendi potestatem habentis, quod dictum notarii et jurati officium bene et fideliter exerceret ; item, quod in conficiendo aliquam litteram vel aliquod instrumentum privatum, sub sigillis ipsius decanatus, super contractibus inter partes coram eo contrahentes inhitis et per eum passatis, nil adderet vel mutaret sine auctoritate cujuslibet dictorum contrahencium quod facti substanciam aut materiam immutaret.

Item, quod dudum fuit inter Johannem Theobaldi et Johannem Durablea materia questionis, occasione cujusdam domus, virgulti et suarum pertinentiarum, que quondam fuerunt dicti Johannis de Chassay, sitarum in logiis Fontiniaci [p. 423] Comitis, que dicebat dictus Johannes Theobaldi ad eum pertinere et jus servitutis sibi competere hauriendi aquam in puteo sito in viridario dicti Durablea, contiguo ex uno latere domui, virgultis et pertinentiis supradictis.

Item, quod de et super questione hujusmodi et nonnullis debatis, pro quibus erat mota discordia seu controversia inter ipsas partes, occasione et nomine domus, virgulti et viridarii et pertinentiarum eorumden, super certis proprietatibus, possessionibus, franchisiis et libertatibus à dictis partibus contra alterutram allegatis hinc et inde, de ipsarum partium communi consensu ad invicem contrahencium, in manibus rei predicti notarii et jurati pacifficatum extitit et amicabiliter concordatum.

Item, quod de et super contractu, concordia seu accordo predictis idem reus, super hoc requisitus, litteram passavit sub sigillo supradicto et inde fecit, scripsit, edidit et consignavit propria sua manu in papiro quendam protocollum, in se continentem omnem substanciam et materiam contractus, accordi et concordie predictorum, sub data diei Veneris in vigilia beati Eutropii18 anno quo dictum fuit millesimo ccc^mo octogesimo quarto ultimo revoluti.

Item, quod dictus clericus delatus ex et de dicto prothocollo, prout voluit, duas litteras originales ordinavit, confecit, scripsit scienter et signavit manu sua propria, ut notarius et juratus dicte curie ipsius decani, et sub sigillo predicto fecit et procuravit sigillari, quarum unam dicto Johanni Theobaldi et aliam dicto Durablea, ipsius rei signo manuali signatas et sigillo predicto sigillatas, tradidit, sub data diei, jam predictorum indices et conformes.

Item, quod dictus reus reddendo et restituendo dictis partibus litteras predictas, asseruit in singulis earum clausulis et capitulis veritatem omnimodam contineri.

[p. 424] Item, quod in littera, ut prefertur, dicto Durablea ab ipso reo tradita, et protocollo predictis aliàs coram vobis, domino officiario predicto, judicialiter in causa hujusmodi exhibitionis et sponte recognovit per dictum reum fuisse confectum, ad quos se referens et quorum tenores idem actor petit et vult hic haberi pro insertis et expressis, ex ipsis clare patet et est manifesta contrarietas in materia et substancia dictorum contractuum, magno dampno et prejudicio dicti Durabelli.

Item, quod in dicto protocollo hec clausula inter cetera : « Le dit Thebault sera tenuz de mettre la moitié en chenaux neccessaires pour recoillir les agoz des dictes maisons, et fera beans mur commun, et seront tenuz de les tenir par commun, et les dictes chenaux. »

Item, quod dictus reus scienter et animo deliberato et ex certo proposito, die et anno predicto tunc quibus nunc, presidente in Ecclesia sancta Dei sanctissimo in Christo patre domino Clemente, divina providencia papa septimo19, et regnante in regno Francie domino nostro domino Karolo, Dei gracia Francorum rege moderno, in diocesi Malleacensi, vicium falcitatis excercendo in dictis triginta (sic) litteris posuit fraudulenter et conscripsit, perperam et inique inter cetera committendo, in hac materia et substancia dicti prothocolli, quod, si eveniret quod opporteret fieri canalia pro recipiendo decursum aquarum labantium, dictus Durablea dicta canalia fieri faceret, prout clausula super hoc confecta, contenta in dicta littera ipsius Durablea, seriosius continetur sub hiis verbis : « Se il avenoit que il convenist faire chenaux pour recevoir l’agouz, le dit Durablea le feroit faire, et le dit Thibaut ou ceulx qui auront sa cause seront tenuz à y contribuer de la moitié de ceu qu’elles auront cousté, sanz aucun contredit, et sera beans le dit [p. 425] mur entre les dictes parties, et seront tenuz de le tenir par commun, et les dictes chenaulx ; » de quibus faciendis dicto Durablea pro textu dicte littere falso imponitur servitus, in ipsius Durablea detrimentum non modicum et gravamen, presertim in dicto protocollo liqueat, evidenter ubi patet falsitas, facilius super hoc deprehendi, sic crimen falsi committendo, et alias juris penas contra tales presumptores latas et dampnum incurrendo.

Item, quod super articulo contento in dicto protocollo qui sic incipit : « Et en cas ou le dit Thebault vouldroit alssier20 son dit logis à mur, etc. », post dicta vocabula « le dit Thebault », dictus reus in prejudicium dicti Durablea posuit in dicta littera et adjecit : « ou les siens », de quibus verbis respectivis dicti Theobaldi in dicto protocollo non cavetur.

Item, quod in eodem protocollo sequitur alius articulus, qui talis est : « Item ou verger tenant à la dicte maison, le dit Durablea est tenus de retraire devers le bout de dessous le palen21, ainsi comme il marque par bonnes genz. » Post que verba idem reus subjunxit in dicta littera hec verba : « par ceu que eulx l’avoient assis trop plus avant sur l’eritage du dit Thibaut, que eulx ne devoient ne ne poveoient », de quibus verbis ultimis dictum protocollum non facit mentionem aliquam.

Item, in articulo in dicto protocollo et littera predictis, qui sic incipit : « Item, au dessus du dit vergier en quoy le dit Durablea a son issue », ad quem articulum se refert dictus actor et hic petit et haberi vult pro inserto et expresso, constat evidens contrarietas et diversitas, per quas in materia contrariantur ad invicem protocollum et littera supradicta.

Item, quod idem reus suo ausu temerario, diabolo suadente, [p. 426] in dampnum et lesionem dicti Durablea, adjecit in dicta littera quod dictus Theobaldus aquam exhaustam in puteo dicti Durablea declarato in dicto protocollo et littera predictis, poterit defferre quod sibi utile videbitur per viridarium et domum dicti Durablea, de qua aqua deferenda seu portanda in dicto protocollo aliqualis mentio non habitur, et ob hoc dictus reus substantiam et materiam dicti contractus mutasse testatur, et in hoc falsitatis vicium commisit.

Item, quod premissa omnia et singula sunt vera, publica, notoria et manifesta.

Item, quod ea omnia et singula premissa confessus fuit dictus reus pluries et competenter esse vera.

Item, quod de et super premissis omnibus et singulis fuit et est dictus reus apud bonos et graves palam, publice, notorie et manifeste, in villa Fontiniaci Comitis et locis circumvicinis, diffamatus.

Item, quod contra dictum reum de et super premissis omnibus et singulis, dictum crimen falsi tangentibus, laboraverunt et laborant communis oppinio et assercio et credulitas plurimorum, ac publica vox et fama, quare cum talia crimina, maleficia, excessus et delicta non debeant sub dissimulationis negletu conniventibus oculis impunita remanere, petit dictus procurator et promotor, actor nomine quo supra, per vos dominum officialem, commissarium prefatum, vestrum officium in his in quibus potest et debet, humiliter implorando et promovendo quod predictis criminibus, maleficiis, excessibus et delictis, singula singulis referendo, ab ipso clerico delato, ut prefertur, perpetratis et commissis, eundem clericum delatum pronunciari, decrevi et declarari homicidam, furem, latronem, falsarium, et excommunicationis sentencias auctoritate sacri canonis incurisse, homicidium, furtum, latrocinium et crimen falsi commisisse et exercuisse vicium falsitatis, et sic declaratum tanquam homicidam, furem, latronem, parjurium et [p. 427] infamem in dictis carceribus detrusum fore et detrudi, ac condempnandum fore et condempnari ad perpetuam ibidem penitanciam peragendam cum pane doloris et aqua tristicie, ut commissa deleat et ceteris transeat in exemplum, prout factorum qualitates exigunt et requirunt, secundum canonicas xanctiones, remediis opportunis, causis et rationibus quibus supra, maxime cum premissa omnia et singula sunt vera, publica, notoria et manifesta, eaque dictus delatus clericus aliàs confessus fuit pluries et competenter esse vera.

Protestans dictus procurator et promotor, actor nomine quo supra, de addendo, corrigendo, diminuendo, specificando latius et clarius declarando, et alios graviores articulos, si opus fuerit, dando, loco et tempore opportunis, prout sibi et suo consilio videbitur expedire, et quod non astringit se ad omnia et singula premissa probanda, sed solum ad ea que sibi sufficient de premissis, et quathenus probaverit, eathenus obtinere desiderat in petitis.

Quibus articulis hodie in scriptis datis, est assignata ipsis partibus coram vobis die Jovis post festum beati Andree22 apostoli, ad respondendum peremptorie et personaliter, deliberate et consulte, ex parte dicti rei, hujusmodi articulis et ad procedendum ulterius in dicta causa inter ipsas partes, prout fuerit racionis. Datum die xxi^m mensis augusti anno Domini millesimo ccc° octogesimo octavo.

Quibus articulis sic datis respondit dictus Johannes Allonnea, delatus, cum protestatione quod predicti articuli omnes et singuli non procedant quovismodo, peccantes in materia et in forma, et de ipsis articulis et eorum quolibet impunando, tociens quociens fuerit opportunum, et de opponando et proponendo quocienscunque contra, et de opponendo et proponendo factum contrarium, parte adversa in contrarium protestante, litem contestando narratam [p. 428] in dictis articulis et eorum quolibet, prout narrantur et articulantur, vera non esse, et petita sive articulata contra ipsum delatum fieri non debere, ac excipiendo sive repplicando ; dictus Johannes delatus dixit et proposuit, per modum facti contrarii, ad sui defencionem, ad justificationes et innocencias in causa inquisitionis predicte, quod ipse Johannes Allonnelli, clericus, de contentis omnibus et singulis in predictis articulis est inculpabilis et innocens, et talis persona et homo bone fame, bone vite et conversationis honeste, nulloque crimine irretitus, et pro tali habitus et reputatus apud bonos et graves, et pro tali se gessit et habetur in omnibus locis in quibus dictus Johannes conversatus est. Que negavit dictus procurator dicti domini episcopi. Et sic super premissis, ut decuit, lite legitime contestata juratoque de calumnia et de veritate dicenda super factis hinc inde propositis, in causa predicta, à partibus predictis, coram nobis productis pluribus testibus hinc et inde, videlicet à parte dicti procuratoris super articulis pro parte ipsius datis, et eciam pro parte ipsius delati, ad probandum bonam famam suam et alia per ipsum proposita ad ipsius innocenciam ostendendam, receptis, juratis, dictis partibus presentibus et diligenter examinatis, et eorum deposicionibus in scriptis redactis, et postmodum attestacionibus dictorum testium, de consensu partium predictarum, publicatis et pro publicis habitis, et decreto per nos fieri copiam de eisdem partibus supradictis hinc et inde, conclusoque et renunciato hinc et inde, in causa predicta, à partibus antedictis pluribusque aliis processibus in dicta causa factis ; tandem inter ceteras dierum assignaciones, ipsis partibus diem Veneris post festum apostolorum Simonis et Jude23 et ante festum Omnium Sanctorum duximus assignandum, ad faciendum jus et diffiniendum per nos in dicta causa, si posset in ea commode diffiniri.

[p. 429] Quo die Veneris adveniente, nobis ad jura reddenda loco solito, videlicet in officialatu et audiencia nostra publica Malleaci, sedentibus pro tribunali, de causa hujusmodi et aliis ordinariis generaliter cognoscendo, constitutis et comparentibus personaliter in jure, coram nobis domino Petro Rocherii, presbytero, procuratore substituto causarum officii curie predicte domini episcopi, pro dicto venerabili viro Aymerico Radini, clerico, procuratore supradicto, litteratorie destinato, ex parte una, et dicto Johanne Allonnelli clerico, delato, ex altera, petentibus per nos diffiniri et jus fieri in causa superius declarata.

Nos vero Officialis Malleacensis, commissarius predictus, visis et diligenter inspectis processibus et meritis dicte cause, habitaque diligenti et matura deliberatione cum peritis, nichil de contingentibus obmittentes, quia tamen, juxta aliquorum vulgi opinionem, videtur dictus Johannes super premissis aliqualiter diffamatus, ut invenimus, nos sibi super objectis criminibus hujusmodi purgacionem canonicam cum duodecima manu sui ordinis, sive majoris, duximus indicendam, quam quidem purgacionem eadem die obtulit et prestitit forma juris, et ad ipsam complendam dominum Petrum de Fordesio, Johannem Riguelli, rectores ecclesiarum parrochialium de Campeniaco in Maresiis et de Fontanis, Johannem Penardi, presbyteros, Michaelem Massé, Johannem Pageraudi24, Johannem Brissoni, Guillelmi Rodeti, Nicolaum Poilivelli, Johannem Beraudi25, Guillelmum Girardi, Guillelmun Barberii et [p. 430] Johannem Giboin, clericos suos, compurgatores in premissis produxit ibidem coram nobis, quos quidem sic productos recepimus et jurari fecimus forma juris. Et hiis actis, ad ferendum et reddendum nostram diffinitivam sentenciam processimus in hunc modum :

In Dei nomine, amen. Cum Johannes Allonnelli clericus, delatus, fuerit ob suspicionem nonnullorum criminum, videlicet mortis domini Roberti de Grandonne, bonorum suorum detrucionem seu sustractionem, dudum Pictavie regis Anglie receptoris, necnon ob suspicionem criminis falsi in litteris contractus, inter Johannem Theobaldi et Johannem Durabelli inhiti et per ipsum passati, commissi, ac eciam in quadam littera quictancie tangentis dominum de Thorcio, manu sua scripta, et per Guillelmum Ferron passata, racione quorum criminum fuit hodie dicto clerico cum duodecima manu indicta per nos purgacio, quam secundum formam juris prestitit et debite implevit. Ideo nomine Domini invocato, inspecta diligenter inquisitione super hoc habita, consideratis considerandis, habitoque consilio cum peritis in hiis scriptis, per nostram diffinitivam sentenciam à predictis casibus sive criminibus ipsum delatum absolvimus et pro absoluto habemus, et procuratori domini mei Malleacensis episcopi silencium perpetuum imponimus per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem, has presentes seu presens publicum instrumentum hujusmodi, nostram diffinitivam sentenciam continentes, per notarium publicum infrascriptum scribi, publicari, in hanc publicam formam redegi, sigillique curie nostre fecimus et mandavimus appensione muniri. Datum et actum anno Incarnationis dominice millesimo ccc. octogesimo nono, indicione decima tercia, dicta die Veneris post festum apostolorum Symonis et Jude, antepenultima mensis octobris, loco solito, videlicet in domo audiencie nostre Malleaci, nobis ibidem ad jura reddenda pro tribunali sedentibus, de causa hujusmodi et aliis causis [p. 431] ordinariis dicte curie nostre generaliter cognoscendo, hora prime vel circa, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Clementis divina providentia pape septimi anno undecimo, presentibus venerabilibus et discretis viris magistris Johanne Artaudi, in legibus licenciato, Guillelmo Barbelli, notario apostolico publico, fratribus Petro Racodeti26, armario ecclesie Malleacensis et procuratore capituli ejusdem ecclesie, Petro Pontoys, priore prioratus Sancte Cristine, Petro Bienavant, presbytero, rectore ecclesie Sancti Petri Veteris, Johanne Basini, scutifero, Bitturicensis, Malleacensis et Lucionensis diocesum, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

Quas siquidem litteras, ac omnia et singula in eis contenta, ratas et gratas habentes, eos et ea volumus, laudamus, approbamus et de gracia speciali auctoritateque nostra regia, in quantum rite et juste acta fuerunt et in rem transierunt judicatam, tenore presentium confirmamus. Dantes harum serie in mandatis universis justiciariis nostris, presentibus et futuris, vel eorum loca tenentibus, et cuilibet ipsorum, prout ad eum pertinuerit, quatinus dictum Johannem Allonnelli, in preinsertis litteris nominatum, nostra presenti gratia et confirmacione uti pacifice faciant et gaudere, ipsum in contrarium nullatenus molestando, nec à quoquam molestari permittendo, nunc vel [p. 432] in futurum. Quod ut firmum et stabile perpetuo perseveret, nostrum presentibus litteris fecimus apponi sigillum. Jure nostro et alieno in omnibus semper salvo. Datum Parisius, mense marcii anno Domini millesimo ccc^mo octogesimo nono, regni vero nostri decimo.

Per regem, ad relacionem consilii. G. Guingant.