Testaments enregistrés au Parlement de Paris sous le règne de Charles VI » Perrenelle, veuve de Guillaume Marcel.

Perrenelle, veuve de Guillaume Marcel.

  • [R, Archives nationales, X1A 9807, fol. 454-455, aujourd’hui manquants.].
  • T, Bibliothèque nationale de France, Moreau 1162, fol. 227v-232v. (Mention de collation, fol. 232v).

[A. Testament, 7 avril 1412.]

[1] In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen.

[2] Universis presentes licteras testamentarias inspecturis Petrus de Dierreyo, sacre theologie professor, curatus seu rector parrochialis ecclesie Sancti Andree de Arcubus Parisius, salutem in Domino. Notum facimus quod anno Domini millesimo quadringentesimo duo decimo, die vero septima mensis aprilis, in presencia venerabilis et discreti viri magistri Johannis Pinelli, presbiteri, in decretis licenciati capellanique nostri, a nobis et loco nostri que ad infrascripta audienda et nobis fideliter referenda specialiter destinati et commissi, et in hac parte vices nostras gerentis, cui in hiis et similibus ac majoribus fidem plenariam adhibemus, propter hoc personaliter constituta honesta et provida mulier Perronelle, relicta quondam defuncti Guillelmi Marcel, tempore sui decessus, campsoris et burgensis Parisiensis, parrochiana nostra, sana mente et intellectu, bene et recte loquens ac in suis bona memoria existens, licet tamen egrotans, actendans et considerans quod dies hominis breves sunt et quod nichil est cercius morte, nichil vero ejus hora incercius, cogitans de supremis, nolens ab hoc seculo decedere intestata, ymo prius anime sue saluti providere volens de bonis ac rebus suis a Deo sibi summo largitore collatis et comissis causa sue voluntatis extreme disponere et ordinare, Dei nomine primitus invocato, suum fecit, condidit et ordinavit testamentum modo et forma sequentibus.

[3] In primis enim animam suam, cum de corpore sue exire contingerit, altissimo Jhesu Chripsto, creatori suo, beatissimeque virgini Marie, ejus genitrici, beato Michaeli archangelo, beato Petroa Répété. et Paulo, apostolis, necnon toti curie celesti civium superiorum humiliter et devote commendavit, cumqueb Correction du transcripteur pour deumque, T. precepit et ordinavit omnia debita sua recognita vel probata persolvi et forefacta sua, si que sint et de quibus liquebit, per suos executores infranominados emendari.

[4] Postmodum, in cymiterio Sanctorum Innocencium Parisius, in plateo seu prope locum in quo mater sua et Martinus des Essars, frater suus, sunt sepulti, suam sepulturam elegit et inhumari voluit. Item, dedit et legavit dicta testatrix sex presbiteris, qui corpus suum associabunt usque ad foveam in quo predictum corpus suum ponetur, cuilibet duos s. p.

[5] Item, dedit et legavit ecclesie de Sancto Marry Parisiensi seu ejus fabrice viginti s. p. ; item, duobus curatis predicte ecclesie de Saint Marry, cuilibet decem s. p. ; item, duobus clericis ejusdem ecclesie, cuilibet quinque s. p.

[6] Item, dedit et legavit aux Quinze Vins de Parisius, pro una missa et vigiliis dicendis in die sui obitus, et in loco per suos exequtores deputando, viginti s. p. ; item Domui Dei de Parisius, pro vigiliis et una missa dicendis in die sui obitus, in loco per suos executores ordinando, dedit et legavit viginti s. p. Item, dedit et legavit quatuor ordinibus mendicancium de Parisius, videlicet cordigeris, jacobitis, augustinensibus et carmelitis, pro vigiliis et duabus missis dicendis in Sancto Andrea de Arcubus in die sui obitus, videlicet cuilibet vinginti s. p.

[7] Item, voluit et ordinavit dicta testatrix unum anuale fieri et celebrari, videlicet medietatem ipsius in predicta ecclesia Sancti Andree et per dominum Jacobum Galocherii, presbiterum, aliam vero medietatem in ecclesia et per illum seu illos de qua seu de quo vel de quibus dictis suis executoribus videbitur expedire, pro quo anuale vult quod pro qualibet missa solvantur duos s. p.

[8] Item, dedit et legavit fabrice predicte ecclesie Sancti Andree, unde parrochiana existit, sex decem s. p. Item, nobis, curato predicte ecclesie, dedit et legavit decem s. p. ; item, capellano predicte nostre ecclesie Sancti Andree quinque s. p. ; item, clerico predicte ecclesie, dedit et legavit duos s. p.

[9] Item, dedit et legavit dicta testatrix confratrie Sancte Agathe, in predicta ecclesia de Saint Marry, tres mapas1 altaris unacum vestimentis unius presbiteri et meliora que ipsa testatrix habeat. Item, dedit et legavit tres mapas altaris unacum quibusdam vestimentis nigris duplicibus de albo ecclesie Sancti Leofredi a Pitzames Parisius. Item, dedit et legavit bonis mulieribus de vico Paradisi Parisius, pro ponendo in reparacionibus corum domus, octo s. p. Item, dedit et legavit venie seu indulgenciis de cello Passu Parisius octo s. p.

[10] Item, dedit et legavit Denisote la Cousturiere, cognate sue, sexdecim s. p. Item, dedit et legavit sorori Marie la Marcelle, religiose in ecclesia de Poissy, unum anellum auri cum quatuor perlis ad finem ut ipsa Deum pro ejus anima exoret. Item, dedit et legavit Ysabelli Nigre, filie sue, quandam crucem auri in qua est aliquid vere crucis. Item, dedit et legavit Bourgeto, cum magistro Petro de Breban commoranti, unum parvum estui de argento deauratum unacum pluribus reliquiis plurium sanctorum sicut poterit apparere in Scriptis.

[11] Item, dedit et legavit dicta testatrix filie cujusdam pauperis hominis, portatoris aque in vico des Pomtanins Parisius commorantis, que filia vocatur, quatuor s. p. Item, dedit et legavit dicta testatrix Perrino Novel quandam gebeceriam panni d’asur cum botonis2 filii aurei. Item, dedit et legavit luminari Nostre Domine predicte nostre ecclesie Sancti Andree quatuor s. p. Item, dedit et legavit Perrete, mulieri Perrini de Suzaines, quandam laneam3 simplicem foderatam4 de panna agniensorum alborum unacum duabus de camisiis suis.

[12] Item, dedit et legavit confratrie Nostre Domine Omnium Sanctorum, in predicta nostra ecclesia Sancti Andree, summam decem octo s. p. pro habendo vel pro jurando ad habendum vestimenta pro dicta confratria. Item, dedit et legavit domino Jacobo Galocherii, presbitero, summam octo s. p. Item, disposuit, voluit et ordinavit funeralia ac luminare suum fieri juxta voluntatem et ordinacionem suorum exequtorum.

[13] Ad hec autem omnia et singula facienda et complenda et exequcioni debite demandanda, dicta testatrix fecit et elegit ac eciam nominavit suos executores, videlicet discretum virum Jaquetum Marcel, Ysabellem, relictam deffuncti Radulphi Nigri, ejus filiam, et Perrinum Novel, omnes in simul vel duos ex ipsis, presentibus ad hec discretis viris domino Jacobo Galocherii et Guillermo Ciscan, presbiteris Aurelianec Sic. diocesis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

[B. Codicille, 5 août 1418.]

[14] Consequenter videlicet anno Domini millesimo quadringentesimo decimo octavo, die vero quinta mensis augusti, in presencia venerabilis et discreti viri domini Roberti le Pelletier, presbiteri loco nostri, quoad infrascripta audienda et nobis fideliter referenda destinati et commissi, necnon Perrini Pilastre et Johannis de Lucembourg, testibus ad hoc vocatis specialiter et rogatis, dicta testatrix existens, per graciam Chripsti, mentis sanitate perfruens, licet egritudine corporis languens, dicte sue ultime voluntati adherendo nec ei in aliquo derogare volens, cum ultima voluntas hominis usque ad extremum vite exitum ambulatoria5 sit, per modum codicilli vel cujuslibet alterius legitime voluntatis dedit et legavit Johannete, filie deffuncti Radulphi Nigri, quandam zonam argenteam a roumauxd Suivi de la note de bas de page suivante : Ainsi au texte original. de perlis et quandam bursam de brondine6 cum campo7 viridi nodulatam de perlis.

[15] Ad hec etiam facienda et exequcioni debite demandanda, dedit, nominavit ac etiam elegit supradictos exequtores modo et forma superius contentis, quibus et coram cuilibet insolidum eadem testatrix dat atque dedit omnimodam potestatem premissa omnia et singula adimplendi et sine debito terminandi, prout veri et legitimi exequtores possint et debent eisdem que pro premissis omnibus et sigulis adimplendis, omnia bona sua mobilia et immobilia obligans et obligata reliquens, ac submictens omnibus juridicionibus ecclesiasticis et secularibus, volens insuper dicta testatrix istud presens suum testamentum valere et observari jure testamenti seu cujuslibet alterius legitime voluntatis, prout de jure et consuetudine melius valere poterit et debebit, omnia alia testamenta per ipsam testatricem hactenus facta, si que sint, penitus revocando et anichilando.

[16] Acta fuerunt hec Parisius, in predicta parrochia nostra Sancti Andree de Arcubus, annis, mensibus et diebus suprascriptis, et testibus supradictis presentibus, prout dicti capellani nostri nobis fideliter retulerunt, ad quorum fidem et relacionem sigillum predicte nostre parrochialis ecclesie hiis presentibus licteris testamentariis, anno, mense et die predictis, duximus apponendum.


a Répété. b Correction du transcripteur pour deumque, T. c Sic. d Suivi de la note de bas de page suivante : Ainsi au texte original.

1 mappa, -ae, f. : morceau de tissu destiné à protéger la tête de celui qui officie à l’autel.
2 boto, -onis, s. m. : bouton.
3 lanea, -ae, s. f. : vêtement en laine.
4 foderare, v. : fourrer, doubler ou garnir de fourrure.
5 ambulatorius, -a, -um, adj. : qui n’est pas stable et peut changer.
6 Cf brondatus, -a, -um, adj. : brodé à l’aiguille.
7 campus, -i, s. m. : fond de l’étoffe.