MXXXII

Karolus, Dei gratia Francorum rex. Ad perpetuam rei memoriam. Quantum ad Ecclesie militantis illustracionem [p. 37] et profectum, fidei katholice robur ac divini cultus augmentum, quantum eciam ad justicie et pacis, cujuslibetque policie temporalis conservacionem et stabilimentum conferant scientia et littere, nemo est intelligens qui ignoret, et satis seipsam edocet magistra rerum experientia ; que etenim regna legimus, quasve regiones aut provincias, fidei firmitate, religionis perseverencia salubritateque doctrine floruisse, ubi errores, ubi scismata, ubi scandala profligatos et extinctos esse, nisi ubi sciencie lumen prefulsit, valueruntque plurimum et viguerunt studia litterarum ? Hinc gloriosi retro principes, nostri precipuè incliti progenitores, summa semper ope nisi sunt totaque soli[ci]tudine curaverunt studia hujusmodi in quamplurima valuerunt suarum dictionum loca advocare et excolere, quo inibi preciosum sciencie germen ubertim et fecunde valeret in posteros, quasi in quosdam multiplicatos palmites excrescere et protendi. Hoc et ipso sepius animo permoti sumus, et ab eo potissimum tempore quo, causantibus guerrarum variorumque turbinum incursibus, quibus hoc regnum nostrum concuti divina clemencia permisit, studia generalia ejusdem regni, olim virencia ac florida, jam marcere ac desolari incipere eorumque supposita in varias dispersiones dari vidimus et comperimus.

Statuimus igitur extunc et decrevimus in civitate nostra [p. 38] regia Pictavensi, loco quidem insigni valde, ac per nos tanquam ad hoc inter cetera totius nostre dictionis cunctis commoditatibus apto et ydoneo, preelecto, Studium generale omnium scientiarum et facultatum licitarum erigi et institui, ibique plurimos doctorum et magistrorum, qui jam ab aliis studiis, causantibus premissis, secesserant, ceterosque universos scientie acquirende multiplicandeque gracia convenire volentes, recolligere et reunire. Quo sanctissimo patri nostro Eugenio pape quarto2, nunc Ecclesie presidenti, nostra ex parte exposito, ipse sanctissimus pater tam salubre nostrum collaudans propositum, eidemque condescendens, in dicta nostra civitate Pictavensi Studium generale omnium scientiarum et facultatum licitarum, ad instar studii Tholosani3, erexit, statuit et ordinavit, perpetuis futuris temporibus, Domino conservante, duraturum, ipsumque studium ac omnes et singulos doctores et magistros inibi legentes universaque ejus supposita futura immunitatibus, previlegiis et indulgenciis, graduumque honoribus et insigniis quibuscunque, doctoribus et magistris legentibus ac scolaribus in universitate dicti studii Tholosani existentibus per Sedem apostolicam et aliàs qualitercunque concessis, et quibus uti consueverunt, munivit, dotavit et decoravit, prout in litteris apostolicis ipsius summi pontificis, que et nobis presentate et per nos videri et visitari ordinate extiterunt, protencius explicaciusque continetur4.

[p. 39] Nos igitur dictam ipsius sanctissimi patris nostri disposicionem, voluntatem et ordinacionem, sic nostro proposito nostroque desiderio conformem, ad Dei et Ecclesie laudem et gloriam, fidei ac doctrine exaltacionem, totiusque hujus nostri regni decus et honorem clare redundare cognoscentes, ipsam grato animo excepimus et acceptavimus, ac eam, in quantum melius valuimus, valemus et possumus, de nostra certa sciencia, plenaria potestate et auctoritate regia, juxta plenarium prefatarum ipsius sanctissimi patris nostri litterarum effectum, laudavimus, ratificavimus et approbavimus, laudamusque, ratificamus et approbamus per presentes, ipsum Studium generale sic in dicta civitate nostra Pictavensi, auctoritate apostolica erectum, institutum et ordinatum, nostra eciam ex parte nostraque auctoritate, in quantum in nobis est, firmando, instituendo et ordinando. Quod ut uberius succrescere solidiusque subniti, subsistere et perdurare valeat, cunctique ibi ad haurienda scientie et doctrine fluenta eo libentius conveniant, quo se majoribus favoribus potioribusque gratiis senserunt prosequutos, ipsum Studium Pictavense ac universos et singulos futuros doctores et magistros, suppositaque et membra ejusdem sub nostro nomine nostraque speciali protectione, gardia et salvagardia per has easdem presentes, recipimus et ponimus, ac ipsis eorumque singulis omnia et singula privilegia, prerogativas, exempciones, immunitates ac jura, per nos ac predecessores nostros Francie reges et principes quoscunque Parisiensi, prefato Tholosano, necnon Aurelianensi, Andegavensi et Montispessulano studiis et universitatibus hactenus quomodolibet data, indulta, concessa et confirmata, damus, concedimus et indulgemus, perpetuo duratura, ipsisque prefatum Studium Pictavense communimus, dotamus et decoramus, ac insuper eidem Studio ejusque prefatis futuris doctoribus ac magistris, suppositisque et membris, pro dictorum suorum privilegiorum, prerogativarum, [p. 40] exempcionum, immunitatum ac jurium tuicione, conservatione et defensione, dilectum ac fidelem consiliarium nostrum magistrum Mauricium Claveurier5, locumtenentem [p. 41] generalem senescalli nostri Pictavie, in dicto officio per nos et auctortate nostra institutum et ordinatum, [p. 42] ac pronunc sepefate ville nostre Pictavensis majorem, et successive locum tenentes senescallorum predicte senescallie Pictavie, qui pro tempore erunt, judices et conservatores sub immediato ressorto curie nostre supreme Parlamenti damus, committimus, deputamus et delegamus, cum plenaria in omnibus et per omnia potestate, auctoritate et juridicione respectu premissorum suarumque omnium circonstanciarum et dependenciarum, quas habent habereque consueverunt alii conservatores prenominatis studiis et universitatibus, auctoritate regia dati et deputati. Quocirca dilectis et fidelibus consiliariis nostris, presens tenentibus et qui futura nostra tenebunt parlamenta, universisque senescallis, baillivis, prepositis ceterisque justiciariis, officiariis et subditis nostris ubilibet constitutis, ac eorum locatenentibus, damus tenore presentium in mandatis, quatinus presentem nostram ordinacionem, [p. 43] disposicionem et voluntatem in suis auditoriis aliisque locis suarum juridictionum talia consuetis publicari et registrari, omnesque prefatos doctores et magistros suppositaque et membra dicti Studii Pictavensis, qui pro tempore erunt, dictis privilegiis, prerogativis, exempcionibus, immunitatibus ac juribus universis uti et gaudere plenarie et pacifice, prout ad unumquemque ipsorum pertinuerit, faciant et permittant, dictoque magistro Mauricio, locumtenenti, ac suis in dicto officio locumtenencie successoribus, quoad ea que presentem eorum commissionem dictorumque privilegiorum ipsius Studii Pictavensis conservacionem suasque circunstancias et deppendencias concernent, obediant ac obediri faciant sine difficultate quacunque. Quoniam sic fieri volumus et jubemus. Opposicionibus, reclamationibus ac appellationibus quibus presentium effectus quomodolibet impediri posset aut differri, litterisque surrepticiis impetratis aut impetrandis non obstantibus quibuscunque. Et quia presentibus forsan in pluribus et diversis locis opus erit, volumus quod transcripto ipsarum sub sigillo regio facto fides plenaria in judicio et extra adhibeatur, tanquam presenti originali. Que ut firma et inconcussa perpetuo subsistant, sigillum nostrum presentibus litteris jussimus apponi. Datum Caynone, die xvi^a mensis marcii anno Domini millesimo quadringentesimo tricesimo primo, et regni nostri decimo.

Sic signatum : Per regem, domino de la Tremoïlle, Christoforo de Harcourt6, Ludovico des Quars7 et aliis presentibus. J. Gilier.

[p. 44] Et à tergo erat scriptum : Lecta et publicata Pictavis, in Parlamento regio, et ibidem registrate viii. die aprilis anno Domini millesimo quadringentesimo tricesimo primo ante Pascha. — Blois.