CCXXIV

Karolus, Dei gratia, Francorum et Navarre rex. Notum facimus universis, tam presentibus quam futuris, nos infrascriptas vidisse litteras, formam que sequitur continentes :

Philippus, Dei gratia, Francorum et Navarre rex. Notum facimus universis, tam presentibus quam futuris, nos quasdam litteras sigillo Gaufridi de Volvyre, prout apparebat, sigillatas, vidisse, tenorem qui sequitur continentes :

Universis presentes litteras inspecturis, Gaufridus de Volvyre1, valetus, dominus de Broillac, eternam in Domino [p. 61] salutem. Noveritis quod, cum ego dictus valetus quondam tradiderim et concesserim, racione gagerie, Evrardo, dicto Lalemant, à festo Pasche proximo venturo usque ad quinque annos continuos sequentes venturos, quiequid juris, actionis, racionis, proprietatis, pocessionis et dominii ego dictus valetus habebam et habere poteram et debebam in duobus molendinis vulgaliter vocatis molendinisde subtus Castrum Fontis, aqua, piscatura ejusdem aque, exclusa, chauceya et omnibus ad molendina predicta pertinentibus, parcionariis pro indiviso cum dicto Meingo de Melle2, valleto ; ego scilicet predictus valetus, pro me, heredibus successoribusque meis, predicta omnia et singula, prout superius sunt expressa, et quicquid juris, actionis, racionis, proprietatis, possessionis et dominii in duobus molendinis predictis et omnibus eisdem pertinentibus habebam et habere poteram et debebam, prout predicitur, tradidi et concessi et adhuc trado et concedo Hugoni de Buxeria, clerico, heredibus successoribusque suis, et ab ipso vel ab ipsis causam habentibus seu eciam habituris, ab eisdem tenendum, possidendum et explectandum, à festo Pasche quod erit anno Domini m. cc. octogesimo decimo, perpetuo, quiete et pacifice, sine contradicione aliqua, ad annuum et perpetuum censum quinque solidorum monete currentis tantummodo, quem eciam dictum censum predictus clericus, heredes successoresque [p. 62] sui mihi dicto valeto, heredibus, successoribusque meis annuatim, in Nativitate Domini, reddere et solvere tenebuntur. Que predicta omnia et singula, prout superius sunt expressa, ego dictus valetus, prome, heredibus, successoribusque meis, predicto clerico, heredibus successoribusque suis, et ab ipso vel ab ipsis causam habentibus seu eciam habituris, promisi et adhuc promitto et teneor libera et immunia ab omni onere, obligacione, perturbacione, saisina et impedimentis aliis quibuscunque, contra omnes et ab omnibus, et specialiter versus Ysabellim, uxorem mei dicti valleti, in perpetuum deffendere et garire, ad censum superius nominatum. Qui dictus census pro milicia vel filia maritanda nec casu aliquo contingente duplicari non poterit nec augeri. Adhuc promitto et teneor ego dictus valetus predicto clerico ac heredibus successoribusque suis, et ab ipso vel ab ipsis causam habentibus seu eciam habituris, emendare et reddere plenarie custus, missa et expenssas et omnia dampna que dicerint se fecisse seu eciam sustinuisse pro garimenti deffectu, ad solum juramentum predicti clerici vel unius ab ipso causam habentis, sine alia probacione. Obligans, ad hec omnia predicta adimplenda integraliter, omnia bona mea mobilia et immobilia presentia et futura, heredes successoresque meos specialiter et expresse. Sed tamen conventum fuit inter me, dictum valetum, et clericum predictum quod, si predictum Alemandum in antedictis duobus molendinis et pertinenciis eorumdem aliquas emendaciones seu expensas neccessarias facere contigerit, durante gageria supradicta, antedictus clericus me dictum valetum et meos teneretur deliberare et indampnes, servare versus predictum Alemandum, de melioracionibus, reparacionibus et expensis neccessariis supradictis. Volui insuper et adhuc volo et concedo ego dictus valetus quod, quocienscunque me dictum valetum vel heredes successoresque meos contra hujus [modi] tradicionem et concessionem et tenorem presencium litterarum aliquid [p. 63] actemptari seu molestari contigerit, verbo vel facto, seu quocunque alio modo, quod predictus clericus, heredes successoresque sui, et ab ipso vel ab ipsis causam habentibus, super bonis mobilibus et immobilibus mei dicti valeti, et à me causam habentium, percipiendis et habendis, sine contradicione aliqua, quinquaginta libris monete currentis, nomine pene, nichilominus tradicione et concessione de predictis et tenore presentium in suo robore perdurantibus. Insuper volui et adhuc volo et concedo ego dictus valetus quod allocati domini regis, cujus jurisdicioni me, quantum ad hoc, supposui, sine laudacione alterius dominii, me dictum valetum et à me causam habentes compellant ad hujusmodi tenorem presentium, per capcionem omnium honorum meorum vel mei proprii corporis, prout sibi viderint expedire, integraliter adimplendum. Et de premissis omnibus et singulis, ut superius dicta sunt, fideliter adimplendis, et de non veniendo, per me seu peralium de cetero, incontrarium et [contra] tenorem presentium litterarum, ego dictus valetus spontaneus corporale prestiti juramentum. Renuncians super hoc in virtute juramenti prestiti, omni excepcioni doli mali, circum vencionis, fraudis et in factum omni auxilio et beneficio juris canonici et civilis, omni principis statuto, facto et faciendo, omni privilegio crucis sumpte et assumende et generaliter omnibus hiis que me vel meos possint juvare ad expressa superius irritanda. In cujus rei testimonium, ego dictus valetus predicto clerico et suis has presentes dedi litteras, sigillo meo quo utor sigillatas. Datum die veneris ante festum beati Dyonisii, anno Domini m. cc. octogesimo quarto3.

Item alias, sigillo senescalli Pictavensis, sicut apparebat, sigillatas sub hac forma :

Universis presentes litteras inspecturis, Alanus de Monteteneri4, [p. 64] miles, dominus de Devançon, et Marquesia, ejus uxor, salutem in Domino sempiternam. Noveritis quod nos, Alanus et Marquesia conjuges predicti, de communi assensu nostro, pro nobis, heredibus, successoribusque nostris vendidimus et concessimus, et adhuc vendimus et concedimus magistro Hugoni de Buxeria, clerico, precio ducentarum et viginti librarum monete currentis, nobis ab eodem clerico solutarum integre et livratarum in peccunia numerata, renunciantes super hoc omni excepcioni non numerate peccunie, non solute nec livrate et decepcioni ultra dimidium justi precii, medietatem trium molendinorum spectancium ex parte mee, dicte Marquesie, vocatorum vulgaliter molendinorum Castri Fontis, sitorum de subtus dictum castrum, cum omnibus et singulis dictorum molendinorum pertinenciis, sint chauceyis, exasiis, exclusis, motis5, motagiis, piscaturis, rivagiis et rebus aliis quibuscunque, et quicquid juris, actionis, racionis, proprietatis, possessionis et dominii et districtus, quacunque causa, titulo, vel racione, per nos seu per alios in molendinis et pertinenciis omnibus antedictis habebamus et habere poteramus et eciam debebamus, habendis, retinendis, possidendis ac eciam explectandis ab antedicto clerico, et ab ipso causam habentibus seu eciam habituris, medietatem trium molendinorum antedictorum cum omnibus et singulis pertinenciis supradictis de cetero imperpetuum libere, pacifice et quiete, ad faciendam suam omnimodam [p. 65] voluntatem, ipsumque clericum, pro se et suis, de predictis, nos dicti Alanus et Marquisia, et quilibet nostrum insolidum, eidem clerico et ab ipso causam habentibus seu eciam habituris promisimus et adhuc promittimus et tenemur omnia et singula supradicta, à nobis eidem clerico tradita et concessa, prout superius sunt expressa, libera et immunia ab omni onere, obligacione, perturbacione, molestacione, inquietacione, saisina et impedimentis aliis quibuscunque, contra omnes et ab omnibus imperpetuum, defendere et garire, nisi deveriis que de jure seu de consuetudine predictorum deberentur ; et eidem clerico et ab ipso causam habentibus seu eciam habituris emendare et reddere plenos custus et missiones, expensas et omnia dampna, que dixerunt se fecisse, habuisse vel sustinuisse pro garimenti defectu, ad solum juramentum ipsius clerici vel unius ab ipso causam habentis, sine alia probacione. Obligantes, ad hec omnia et singula supradicta integraliter adimplenda, nos, heredes successoresque nostros et omnia bona nostra mobilia et immobilia, presentia et futura, quecumque sint, ubicunque sint et quocunque nomine seu genere censeantur. Et de premissis omnibus et singulis, ut superius dicta sunt, fideliter, legitime et integraliter adimplendis, et de non veniendo, per nos seu per alios, in contrarium et contra tenorem presencium litterarum, nos Alanus et Marquisia predicti spontanei corporaliter prestitimus juramenta. Volentes et expresse consencientes, pronobis et heredibus, successoribusque nostris, si nos vel heredes, seu successores nostros contra premissa seu aliquod de predictis, vel contra tenorem presentium litterarum, devenire contingerit, seu quoquo modo aliquid attemptare, quod extunc incurramus in penam quinquagenta librarum monete currentis, pro qualibet vice, quod nos vel heredes, seu successores nostros in contrarium facere vel venire contingerit, et quod de dictapena habeat dominus rex Francorum medietatem et dictus clericus vel ille, qui pro tempore causam habebit à dicto clerico, habeat [p. 66] aliam medietatem, ad suam omnimodam voluntatem faciendam, et quod ipsa pena, ad quam reddendam nos Alanus et Marquisia predicti tenemur quilibet insolidum, si quam nos comittere contingerit seu incurrere, percipiatur et levetur super nostris bonis mobilibus vel immobilibus, quecunque sint et erunt, vel ubicunque sint et erunt.....6